Węglowodany

Sacharydy- (cukry) są jedną z najliczniejszych i najbardziej zróżnicowanych grup związków organicznych występujących w organizmie

Stanowią 80 % suchej masy u roślin i 1% suchej masy i zwierząt

Potocznie nazywamy je węglowodanami, ponieważ w ich cząsteczce oprócz  węgla znajduję się wodór i tlen w stosunku 1:2 ( podobnie jak w cząsteczce wody)

Ze względu na ich budowę cząsteczkową wyróżniamy 3 grupy sacharydów

Klasyfikacja wybranych sacharydów
Monosacharydy Jednocukry, cukry proste	Oligosacharydy	Polisacharydy Wielocukry
3-7 at. Węgla w cząsteczce	2-5 cząsteczek cukrów prostych połączone wiązaniem O-glikozydowym Oznacza to że reszty cukrowe są połączone ze sobą mostkiem tlenowym	Związki zbudowane z dużej ilości cukrów prostych połączone wiązaniem O-glikozydowym
Monosacharydy są: - chemicznie obojętne - mają słodki smak - dobrze rozpuszczają się w wodzie - wykazują aktywność osmatyczną	Właściwości fizykochemiczne są podobne do właściwości monosacharydów	Polisacharydy w przeciwieństwie do mono- i polisacharydów nie są rozpuszczalne w wodzie
Każdy z cukrów prostych ma 1) kilka grup hydroksylowych –OH 2) i jedną grupę karbonylową:   - aldehydową (aldehyd) –COH  - ketonową (ketoz) – CO		Utworzone łańcuchy mogą być proste lub rozgałęzione
- W roztworze wodnym cząsteczki niektórych z nich tworzą pierścienie - Między grupą ketonową lub aldehydową a jedną z grup hydroksylowych tworzą się mostki tlenowe. - powstanie formy pierścieniowej jest reakcją odwracalną, jednak pierścienie pięcio- i sześciowęglowe są na tyle trwałe, że stanowią podstawową formę

 

		Przykłady
Monosacharydy	Trioza	Aldehyd glicerynowy	- nie występuje w stanie wolnym - w organizmie jest produktem pośrednim ważnych szlaków metabolicznych
		Dihydroksyaceton
	Pentozy	Ryboza	- składnik kwasu rybonukleinowego RNA - składnik niektórych witamin - Składnik związków bogatoenergetycznych   ATP
		Deoksyryboza	- składnik kwasu deoksyrybonukleinowego
	Heksozy	Glukoza	- w stanie wolnym jako miód oraz soki owoców i warzyw - w odróżnieniu od innych cukrów jest wykorzystywany bezpośrednio przez organizm jako substrat w procesie oddychania komórkowego - łatwo przenika przez błonę komórkową, dlatego stanowi postać transportową - wchodzi w skład oligo- i polisacharydów
		Fruktoza	- jest składnikiem miodu i soków owocowych - najsłodszy z naturalnie występujących cukrów - To koło glukozy najważniejsza heksoza w organizmie - stanowi składnik oligo- i polisacharydów
		Galaktoza	- najczęściej występuję w oligosacharydach jest też składnikiem polisacharydów
Oligosacharydy	Disacharydy	Sacharoza glukoza + fruktoza	- występuję w korzeniu buraka cukrowego i łodygach trzciny cukrowej - Główna funkcja transportową u roślin i pełni także funkcje zapasową
		Laktoza Glukoza + galaktoza	- składnik mleka ssaków - pełni funkcje odżywczą
		Maltoza Glukoza + fruktoza	- powstaje jako produkt trawienia skrobi i glikogenu - występuję w nektarze i pyłku roślin wabi zwierzęta - pełni funkcje ochronną
Polisacharydy	Zapasowe	Skrobia	-Występuję m.in. w bulwach ziemniaków i nasionach zbóż - jest głównym materiałem zapasowym u roślin
		Glikogen	- występuję w komórkach grzybów oraz bakterii, zwierzą w komórkach wątroby i mięśniach szkieletowych - jest głównym materiałem zapasowym u zwierząt i grzybów
	Budulcowe	Celuloza	- jest głównym składnikiem ścian komórkowych roślin i protistów grzybopodobnych - pełni funkcje budulcową
		Chityna	- Jest głównym składnikiem ścian komórkowych grzybów i oskórka stawonogów - pełni funkcje budulcową